Η ΝΕΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ

Ένα νέο και τολμηρό, όπως χαρακτηρίζεται από κάποιους, για την ενέργεια «οδικό χάρτη» παρουσίασε στις 10 Ιανουαρίου 2007 η Ευρωπαϊκή Ένωση.
Η νέα ενεργειακή στρατηγική, που ανακοινώθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, θεωρεί επιβεβλημένο να υπάρξει μια κοινή ευρωπαϊκή αντίδραση στις κλιματικές μεταβολές, που οφείλονται στις ανθρώπινες δραστηριότητες.
Το πόσο είναι επιτακτική μια αλλαγή πλεύσης στο ενεργειακό ζήτημα υπογραμμίστηκε από την κρίση που ξέσπασε μεταξύ Ρωσίας και Λευκορωσίας, η οποία επηρέασε και την Πολωνία και τη Γερμανία.
«Η Ευρώπη πρέπει να οδηγήσει τον κόσμο σε μια νέα μεταβιομηχανική επανάσταση, αναπτύσσοντας μια οικονομία με περιορισμένη χρήση άνθρακα», δήλωσε ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζoζέ Μανουέλ Μπαρόσο.
Η έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ζητεί από τις αναπτυσσόμενες χώρες να έχουν περιορίσει κατά 30% έως το 2020 τις εκπομπές των αερίων, που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου.
Για την ίδια την Ευρωπαϊκή Ένωση ζητεί να δεσμευτεί μονομερώς ότι θα έχει περιορίσει τις εκπομπές αυτών των αερίων κατά τουλάχιστον 20% έως το 2020, σε σχέση με τα επίπεδα του 1990.
Το πρώτο σοβαρό βήμα για μια κοινή ενεργειακή πολιτική στηρίζεται σε τρεις ακρογωνιαίους λίθους.

1. Μια πραγματική εσωτερική αγορά ενέργειας.

2. Τη μετάβαση σε περιορισμένη χρήση άνθρακα.

3. Την επίτευξη του στόχου του 20% έως το 2020.

Στους πρόσθετους στόχους της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι το 20% της συνολικής ενέργειας να προέρχεται από ανανεώσιμες πηγές έως το 2020και το 10% των καυσίμων από βιοκαύσιμα.
Για πρώτη φορά, διευκρίνισε ο αρμόδιος επίτροπος για την ενέργεια Άντρις Πίμπαλγκς, η Ευρωπαϊκή Ένωση ζητεί να γίνουν αυτοί οι στόχοι δεσμευτικοί.
Οργανώσεις για την προστασία του περιβάλλοντος όμως επικρίνουν τις προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ως ανεπαρκείς.
Επισημαίνουν μάλιστα ότι η απαίτηση να περιορίσουν οι αναπτυσσόμενες χώρες τις εκπομπές αερίων κατά 30% είναι άδικη, επειδή χώρες, όπως η Κίνα και η Ινδία ρυπαίνουν πολύ λιγότερο από ό,τι ο ανεπτυγμένος βιομηχανικά δυτικός κόσμος.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση «θα κατηγορηθεί για επιστημονική και πολιτική γκάφα», δηλώνει η Μάχη Σιδερίδου, διευθύντρια κλιματικής και ενεργειακής πολιτικής στο γραφείο της οργάνωσης Greenpeace στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Οι κλιματικές μεταβολές και οι συνέπειες της εξάρτησης από το ρωσικό πετρέλαιο και φυσικό αέριο υποχρεώνουν την Ευρωπαϊκή Ένωση να αναζητήσει νέους ενεργειακούς δρόμους, πιο καθαρούς και ασφαλείς.
Στην έκθεσή της προβλέπει σοβαρές συνέπειες για την ανθρώπινη υγεία και βαρύ οικονομικό κόστος από ξηρασίες, πλημμύρες, οξινοποίηση των υδάτων και μείωση της γονιμότητας των γαιών στη Νότια Ευρώπη.
Αναφέρεται σε δεκάδες χιλιάδες θανάτους, που θα επέλθουν κατά το δεύτερο ήμισυ του αιώνα και σε δαπάνες δεκάδων δισεκατομμυρίων ευρώ, αν δεν ληφθούν μέτρα.
Γενικά ο στόχος που τίθεται είναι να περιορίσει δραστικά η Ευρωπαϊκή Ένωση τις εκπομπές αερίων, που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου και να πείσει και άλλες χώρες να κάνουν το ίδιο.
Ο επίτροπος Ενέργειας Άντρις Πίμπαλγκς επισημαίνει ότι έως το 2050 η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να παίρνει «το μεγαλύτερο μέρος της ενέργειας που χρειάζεται από πηγές απαλλαγμένες από άνθρακα».
Παράλληλα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υποστηρίζει ότι ο περιορισμός της πυρηνικής ενέργειας θα δυσχεράνει την επίτευξη των στόχων για τον περιορισμό του διοξειδίου του άνθρακα, αν και παραδέχεται ότι σε μερικές χώρες υπάρχει αντίθεση για την πυρηνική ενέργεια.
Τρεις είναι οι λέξεις-κλειδιά στη νέα ενεργειακή πρόταση της Ευρωπαϊκής Ένωσης: διατηρησιμότητα, ανταγωνιστικότητα, ασφάλεια.
Η πρώτη αφορά το κλίμα.
Η δεύτερη αφορά την απελευθέρωση της εσωτερικής ευρωπαϊκής αγοράς ενέργειας, που αναμένεται να μειώσει το κόστος.
Και η τρίτη αφορά την εξασφάλιση ενεργειακής αυτάρκειας, που θα κάνει την Ευρώπη λιγότερο ευάλωτη σε κρίσεις, όπως αυτή που ξέσπασε πρόσφατα ανάμεσα στη Ρωσία και τη Λευκορωσία.
O μέγιστος στόχος που επιθυμεί να επιτύχει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είναι να σπάσει την ολιγοπωλιακή ιδιοκτησία της παραγωγής και διανομής ενέργειας.
Ήδη, έχει ζητήσει την ίδρυση ειδικής Αρχής, που θα επιβλέψει την ολοκλήρωση της εσωτερικής αγοράς ενέργειας.
Ωστόσο, η περιβαλλοντική οργάνωση Greenpeace, σε ανακοίνωσή της, χαρακτηρίζει το «Πακέτο για την Ενέργεια», ως κατώτερο κάθε προσδοκίας.
Και επισημαίνει ότι ενώ η Επιτροπή παραδέχεται ότι το σημερινό ενεργειακό μοντέλο είναι καταστροφικό για το περιβάλλον, ακριβό και μη βιώσιμο, εμφανίζεται να το υποστηρίζει με τις προτάσεις που δημοσιεύει.
Τα προτεινόμενα μέτρα είναι ανεπαρκή, για να εγγυηθούν μείωση των αερίων του θερμοκηπίου, ενεργειακή ασφάλεια και ώθηση της ευρωπαϊκής ανταγωνιστικότητας, τονίζεται στο σχετικό Δελτίο Τύπου.
Και συνεχίζει : «Η πρόταση για την ενεργειακή πολιτική της Ευρωπαϊκής Επιτροπής δημιουργεί έντονο σκεπτικισμό για το κατά πόσο η Ευρωπαϊκή Ένωση λαμβάνει σοβαρά τη μεγαλύτερη απειλή, που αντιμετωπίζει σήμερα ο πλανήτης, αυτή των κλιματικών αλλαγών».
Συγκεκριμένα, η κριτική που ασκεί η Greenpeace εστιάζεται στα εξής επιμέρους θέματα:

Κλιματικές αλλαγές

Η Επιτροπή επανέλαβε το στόχο της συγκράτησης της αύξησης της θερμοκρασίας κατά 2oC, σε σύγκριση με τα επίπεδα της προβιομηχανικής περιόδου.
Προκειμένου να ικανοποιηθεί αυτός ο στόχος, η Επιτροπή θέτει ως στόχο τη μείωση των αερίων του θερμοκηπίου των αναπτυγμένων κρατών κατά 30% έως το 2020, σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990 και κατά 60 – 80% έως το 2050, ενώ οι παγκόσμιες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου θα πρέπει να μειωθούν στο μισό έως το 2050.
Ωστόσο, η Επιτροπή θέτει ως στόχο για την Ευρωπαϊκή Ένωση τη μείωση των αερίων του θερμοκηπίου κατά 20% έως το 2020, ενώ η μείωση αυτή μπορεί να φτάσει έως και 30% μέσω διεθνών συμφωνιών.
Η προοπτική αυτή, σύμφωνα με την Greenpeace, είναι παράλογη και αποτελεί απειλή για το μέλλον του Πρωτοκόλλου του Κιότο.
Αξίζει να σημειωθεί ότι και στο παρελθόν αρκετά κράτη μέλη έχουν υποστηρίξει το στόχο του 30%, όπως η Γερμανία, η Αγγλία, η Γαλλία, η Ιταλία και η Σουηδία.
Η Greenpeace ζητά ως ελάχιστο στόχο για την Ευρωπαϊκή Ένωση μείωση των αερίων του θερμοκηπίου κατά 30% έως το 2020.

Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (Α.Π.Ε.)

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υποστηρίζει ότι το Πακέτο για την Ενέργεια θα δώσει ώθηση στις Α.Π.Ε.
Ωστόσο, η Greenpeace υποστηρίζει ότι, ο Οδικός Χάρτης για τις Α.Π.Ε. δεν ορίζει συγκεκριμένους ποσοτικούς στόχους για τη συμμετοχή τους στον ηλεκτρισμό, τη θέρμανση και την ψύξη έως το 2020.
Η Επιτροπή, σύμφωνα με την Greenpeace, ορίζει ένα γενικό στόχο για τη συμμετοχή των Α.Π.Ε. σε ποσοστό 20% έως το 2020 και ορίζει ως ελάχιστο στόχο για τα βιοκαύσιμα το ποσοστό 10% έως το 2020, χωρίς όμως να προτείνει μέτρα για την αντιμετώπιση των περιβαλλοντικών προβλημάτων, που συνδέονται με την εκτεταμένη χρήση βιοκαυσίμων, όπως αύξηση γεωργικών εισροών και αποδάσωση.
Η Greenpeace έχει ήδη προτείνει ειδικότερους στόχους στην ηλεκτροπαραγωγή (35%), και την ψύξη / κλιματισμό (τουλάχιστον 25%).

Εξοικονόμηση ενέργειας

Η Επιτροπή επανέλαβε τα βασικά σημεία του Σχεδίου Δράσης για την Εξοικονόμηση Ενέργειας, το οποίο θέτει ως στόχο την εξοικονόμηση ενέργειας κατά 20% έως το 2020.
Ωστόσο, δεν προτείνει συγκεκριμένα μέτρα για την επίτευξη αυτού του στόχου, επισημαίνεται από την Greenpeace.

Άνθρακας

Το κείμενο της Επιτροπής που αναφέρεται στον άνθρακα, δίνει μεγάλη έμφαση στη δέσμευση και αποθήκευση του διοξειδίου του άνθρακα, ως μέσου μείωσης των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου και προτείνει 12 μεγάλης κλίμακας πειραματικές εφαρμογές της συγκεκριμένης τεχνολογίας έως το 2020.
Η Επιτροπή αγνοεί ότι η τεχνολογία αυτή είναι ακόμα σε πειραματικό στάδιο και δεν αναμένεται να είναι ώριμη πριν περάσουν 20 – 30 χρόνια, τονίζεται από την Greenpeace.
Σε κάθε περίπτωση, υποστηρίζει η Greenpeace, δεν πρέπει να δαπανηθούν δημόσια χρήματα για την ανάπτυξη της τεχνολογίας αυτής, αλλά οι ίδιες οι βιομηχανίες πρέπει να καλύψουν το κόστος της έρευνας, βάσει της αρχής «ο ρυπαίνων πληρώνει».
Επιπλέον, η Επιτροπή δεν αντιμετωπίζει το πρόβλημα των επιδοτήσεων στη βιομηχανία άνθρακα, οι οποίες για το 2005 άγγιξαν το ποσό των 4,1 δισεκατομμυρίων ευρώ, καλύπτοντας το κόστος του 23% της συνολικής παραγωγής άνθρακα.
Η Greenpeace ζητά την κατάργηση των επιδοτήσεων στη βιομηχανία του άνθρακα και των υπόλοιπων ορυκτών καυσίμων.

Πυρηνικά

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν αντιμετωπίζει ουσιαστικά το ζήτημα της πυρηνικής ενέργειας, μεταθέτοντας την ευθύνη στα κράτη μέλη, τα οποία μπορούν να αποφασίσουν για τη χρήση πυρηνικής ενέργειας στο έδαφός τους.
Η Greenpeace ζητά τον ταχύτερο δυνατό τερματισμό της λειτουργίας των πυρηνικών εργοστασίων.
Παράλληλα το κόστος για το κλείσιμο και τον παροπλισμό των πυρηνικών σταθμών θα πρέπει να καλύπτεται από τη βιομηχανία πυρηνικής ενέργειας.

Ανταγωνιστικότητα και ανταγωνισμός

Η Επιτροπή προτείνει τον πλήρη διαχωρισμό της παραγωγής και διανομής ενέργειας, ως απαραίτητη προϋπόθεση για την ανάπτυξη υγιούς ανταγωνισμού.
Η Greenpeace χαιρετίζει αυτήν την εξέλιξη καθώς – σε συνδυασμό με πρόσθετα μέτρα - θα επιτρέψει σε μικρότερους παραγωγούς πράσινης ενέργειας να παράγουν και να διανέμουν ενέργεια με ευνοϊκούς όρους.
Ο Δημήτρης Ιμπραήμ, υπεύθυνος της εκστρατείας της Greenpeace για τις Κλιματικές Αλλαγές και την Ενέργεια, δηλώνει: «Η ίδια η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υπονομεύει τον πρωταγωνιστικό ρόλο που έχει αναλάβει παγκοσμίως για την καταπολέμηση των κλιματικών αλλαγών, των οποίων οι καταστροφικές επιπτώσεις γίνονται ολοένα και πιο αισθητές στον πλανήτη. Οι Ευρωπαίοι ηγέτες θα πρέπει στην εαρινή Σύνοδο Κορυφής να διορθώσουν τα ‘κακώς κείμενα’ της πρότασης της Επιτροπής, αν θέλουν να εξασφαλίσουν ένα καθαρό, ασφαλές και βιώσιμο ενεργειακό μέλλον για την Ευρώπη».
Τέλος, να σημειωθεί ότι τα κράτη – μέλη αναμένεται να συζητήσουν το «Πακέτο για την Ενέργεια» στο Συμβούλιο Υπουργών Περιβάλλοντος στις 20 Φεβρουαρίου 2007 και οι τελική απόφαση θα ληφθεί στη Σύνοδο Κορυφής, που θα γίνει στις 8 – 9 Μαρτίου 2007.

2007