ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ

O νομπελίστας Χημείας και επίτιμος διδάκτωρ στο Πανεπιστήμιο της Κρήτης Ρόμπερτ Γκραμπς, σε συνέντευξή του σε ημερήσια εφημερίδα, προτείνει τους τρόπους με τους οποίους ο κόσμος μας θα γίνει πιο πράσινος.
«Η μετατροπή των σπορελαίων σε χημικά συστατικά παρέχει μία ανανεώσιμη πηγή για την παραγωγή πολλών χημικών προϊόντων, που μέχρι τώρα παράγονταν από πετρελαιοειδή. Τα βιοπαραγόμενα προϊόντα συχνά έχουν καλύτερη ποιότητα από τα αντίστοιχα που φτιάχνονται από πετρέλαιο», λέει ο Γκραμπς, αναφερόμενος στις εφαρμογές της χημικής μεθόδου που ανακάλυψε-«ολεφινική μέθοδος»- και η οποία θεωρείται «κλειδί» για την παρασκευή οργανικών προϊόντων, όπως είναι τα φάρμακα, τα πλαστικά, τα λίπη, τα έλαια, χωρίς να επιβαρύνεται το περιβάλλον.
«Οι περισσότερες μέθοδοι για τη δημιουργία οργανικών προϊόντων παράγουν απόβλητα- η ανακάλυψή μου όχι. Επιπλέον καταργεί πολλά από τα βήματα για τη σύνθεση των οργανικών μορίων, κατά τα οποία επίσης παράγονται απόβλητα», επισημαίνει ο νομπελίστας.
Υπολογίζεται μάλιστα, ότι με τη μέθοδο του Γκραμπς θα μπορούσε να αποφευχθεί η παραγωγή εκατομμυρίων τόνων τοξικών αποβλήτων από βιομηχανίες πλαστικών και φαρμάκων.

«Δεν υπήρξε μία στιγμή επιφοίτησης, αλλά μια σειρά συνειδητοποιήσεων. Άρχισα να ασχολούμαι με το συγκεκριμένο θέμα επειδή δεν μπορούσα να καταλάβω πώς μία βασική χημική διεργασία ελάμβανε χώρα. Στην πορεία προέκυψε η ανακάλυψή μου», τονίζει ο ίδιος.
Αυτή η πορεία διήρκεσε περίπου 35 χρόνια.
Τα βασικά κριτήρια της Σουηδικής Ακαδημίας για να βραβεύσει τον Γκραμπς και δύο ακόμα συναδέλφους του το 2005, όπως αναφέρθηκαν στο σκεπτικό της επιτροπής, ήταν τρία.
Το πρώτο, ότι πρόκειται για μία μέθοδο πιο αποδοτική, που απαιτεί λιγότερα βήματα, λιγότερες πρώτες ύλες και παράγει λιγότερα απόβλητα, επιπλέον είναι μία μέθοδος απλούστερη στη χρήση και τρίτον είναι φιλική προς το περιβάλλον: δεν εμπλέκει στην παραγωγική διαδικασία επικίνδυνους διαλύτες και παράγονται λιγότερο επιβλαβή απόβλητα.
Από τις πράσινες ανακαλύψεις του 65χρονου Αμερικανού χημικού προέκυψε άλλο ένα όφελος για την ανθρωπότητα- κυρίως για την παραγωγή γεωργικών προϊόντων: ο τρόπος για να μειωθεί η αλόγιστη χρήση φυτοφαρμάκων, των οποίων κατάλοιπα παραμένουν στα προϊόντα, μολύνουν τα εδάφη και τα υδατικά αποθέματα και καταστρέφουν την ισορροπία των οικοσυστημάτων.
«Οι φερομόνες χρησιμοποιούνται από τα έντομα για να επικοινωνούν μεταξύ τους και σε πολλές περιπτώσεις εκλύονται για το ζευγάρωμα των εντόμων μέσα στα χωράφια. Αν ο καλλιεργητής ραντίσει αυτή την ουσία στις καλλιέργειές του κατά την περίοδο ζευγαρώματος των εντόμων, τα αρσενικά αποπροσανατολίζονται από τη φερομόνη και δεν μπορούν να εντοπίσουν τα θηλυκά. Και συνήθως οι μεγαλύτερες ζημιές στις καλλιέργειες προκαλούνται κατά την περίοδο του ζευγαρώματος των εντόμων και λίγο μετά κατά την εκκόλαψη. Χρησιμοποιώντας μικρές ποσότητες φερομόνης- μία ταχύτατα βιοδιασπώμενη ουσία, που δεν αφήνει κατάλοιπα- ο αγρότης έχει τη δυνατότητα να περιορίσει αισθητά τις ποσότητες των φυτοφαρμάκων και έτσι να μην υπάρχουν κατάλοιπά τους», λέει ο Γκραμπς και σημειώνει ότι το βασικό συστατικό για την παρασκευή της φερομόνης προκύπτει από τα σπορέλαια με την ολεφινική μετάθεση.
Ήδη η μέθοδός του εφαρμόζεται στην κατασκευή πλαστικών τμημάτων μεγάλων αγροτικών μηχανημάτων και εργαλείων, που χρησιμοποιούνται στην εξόρυξη πετρελαίου.
«Πρόκειται για αποδοτικές μεθόδους παραγωγής κατά τις οποίες δεν παράγονται απόβλητα. Το βασικότερο είναι ότι χρησιμοποιούν ως πρώτη ύλη ένα υπο-προϊόν της διύλισης του πετρελαίου, το οποίο υπό άλλες συνθήκες θα θεωρείτο απόβλητο», τονίζει ο νομπελίστας.

Εφαρμογές της ανακάλυψης του Γκραμπς εντοπίζονται επίσης στον τομέα της αεροδιαστημικής, αλλά και στις βιοϊατρικές επιστήμες.

2007