ΦΥΣΗ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΣΕ ΑΝΤΙΔΙΑΣΤΟΛΗ

α. Ζώα απειλούνται από την υπερ-θέρμανση

Τα βατράχια, για τους ειδικούς, αποτελούν το δείκτη της υπερ-θέρμανσης του πλανήτη, μια και είναι τα πρώτα που πλήττονται.
Οι περιβαλλοντολόγοι τα αποκαλούν και «κατασκόπους», επειδή είναι από τα ζώα που δίνουν άμεσα σήμα ότι το κλίμα αλλάζει δραματικά.
Ο αρλεκίνος, ένα είδος βατράχου μικρού και χρωματιστού, ήδη κινδυνεύει να εκλείψει, αποτελώντας το πρώτο θύμα του φαινομένου του θερμοκηπίου.Πεθαίνει από αφυδάτωση, καταφαγωμένο από ένα μύκητα, που μπλοκάρει την άδηλο αναπνοή.
Μαζί με τα βατράχια, χιλιάδες άλλα είδη εξαφανίζονται, σε μια προσπάθεια προσαρμογής σε ένα εχθρικό περιβάλλον, εξαιτίας της επιτάχυνσης του φαινομένου του θερμοκηπίου, το οποίο καταστρέφει τον ένα μετά τον άλλο τους βιότοπους του πλανήτη.
Η ένταση του φαινόμενου έχει πάρει τέτοιες διαστάσεις, που πολλοί βιολόγοι υποστηρίζουν ότι αυτό που βλέπουμε σήμερα είναι η έκτη μαζική εξαφάνιση ζώων στην ιστορία της Γης - η πρώτη για την οποία ευθύνεται ο άνθρωπος και οι δραστηριότητές του.
Το περιοδικό “Newsweek” αναφέρει μερικές χαρακτηριστικές βιολογικές παρατηρήσεις.
Στα Βραχώδη Όρη, οι αρκτόμυες βγαίνουν από το λήθαργό τους 23 ημέρες νωρίτερα από ότι πριν από 30 χρόνια.
Στη Βρετανία, σε 65 είδη πουλιών, η περίοδος της επώασης ολοκληρώνεται 9 ημέρες νωρίτερα από ότι άλλοτε, ενώ πολλά είδη ανισόπτερων εντόμων έχουν μεταναστεύσει 90 χιλιόμετρα πιο βόρεια, σε σχέση με τη δεκαετία του 1960.
Στην Ισπανία, το κύμα καύσωνα περιόρισε στο ένα τρίτο το ζωτικό χώρο 16 ειδών πεταλούδων.
Και η κόκκινη αλεπού του Καναδά εισέβαλε στην περιοχή της αρκτικής αρκούδας, μέχρι τη νήσο Μπάφιν, 900 χιλιόμετρα πιο βόρεια από τα συνηθισμένα της λημέρια.
Όμως δεν μπορούν όλα τα ζώα να αλλάξουν βιότοπο και συνήθειες.
Για τα βατράχια της Κόστα Ρίκα, η μεταβολή του κλίματος αποδείχτηκε μοιραία.
Οι ολοένα και πιο θερμές νύχτες και οι πιο πυκνές νεφώσεις, που στη διάρκεια της ημέρας δεν επιτρέπουν την ηλιακή ακτινοβολία να φτάσει στο έδαφος, ευνόησαν την ανάπτυξη ενός παθογόνου μύκητα, ο οποίος προσβάλλει την επιδερμίδα των βατραχιών, εμποδίζοντας την απορρόφηση νερού από τους πόρους.
Αυτή η μικρή κλιματική μεταβολή ήταν αρκετή για να εξαφανιστούν τα δύο τρίτα από τα 110 είδη βατραχιών της Λατινικής Αμερικής.
Το φαινόμενο της μαζικής εξαφάνισης ζώων επισημάνθηκε από τους βιολόγους για πρώτη φορά το 1990.
Και μέσα σε μόλις 16 χρόνια πήρε εκρηκτικές διαστάσεις, εξολοθρεύοντας τους πληθυσμούς των βατραχιών, των τριτώνων και των σαλαμάνδρων.
Σύμφωνα με στοιχεία της Διεθνούς Ένωσης για τη Διατήρηση της Φύσης και των Φυσικών Πόρων, 1.800 από τα συνολικά 5.700 είδη αμφιβίων έχουν πάρει το δρόμο της εξαφάνισης.
Η αντιμετώπιση του φαινομένου του θερμοκηπίου είναι δύσκολη υπόθεση. Όμως ο άνθρωπος μπορεί να επέμβει, ώστε να εμποδίσει τουλάχιστον μερικές άλλες αιτίες της μαζικής εξαφάνισης των ειδών, όπως την αποψίλωση των δασών και την εμπορία σπάνιων ζωικών ειδών.

β. Δηλητηριάσεις πουλιών από φυτοφάρμακα

Απαγορευμένα φυτοφάρμακα και άλλες επικίνδυνες τοξικές ουσίες απειλούν με εξαφάνιση σπάνια αρπακτικά και άλλα είδη πουλιών.
Αυτό δείχνουν οι έρευνες τριών πανεπιστημιακών ιδρυμάτων, Κρήτης, Αιγαίου, Ιωαννίνων και του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Κρήτης.
Υπολείμματα οργανοφωσφορικών αγροχημικών ρύπων, όπως fenthion, endrin και malathion - πολλά θεωρούνται εξαιρετικά τοξικά - εντοπίστηκαν σε δείγματα αίματος μαυροπετρίτη.
Πρόκειται για είδος γερακιού που απειλείται με εξαφάνιση και περίπου το 85% του παγκόσμιου πληθυσμού του αναπαράγεται στο Αιγαίο.
Τα δείγματα, που συνέλλεξαν οι επιστήμονες του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας και αναλύθηκαν σε συνεργασία με το Εργαστήριο Τοξικολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κρήτης, προέρχονταν από μαυροπετρίτες που φωλιάζουν στην Κρήτη.
Το ίδιο επικίνδυνες τοξικές ουσίες όμως «εντοπίστηκαν και σε δείγματα από μαυροπετρίτες στις Σποράδες και τις Κυκλάδες», επισημαίνει ο κ. Χρήστος Μπαρμπούτης, περιβαλλοντολόγος και ένας από τους ερευνητές του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας.
Ανάμεσα στα φυτοφάρμακα βρέθηκε το επικίνδυνο και απαγορευμένο parathion, το fenthion, που θεωρείται εξαιρετικά τοξικό για τα πουλιά, αλλά και τα diazinon, methyl parathion, malathion.
«Οι επαναλαμβανόμενες δόσεις τοξικών ουσιών μικρής υπολειμματικότητας μπορεί να προκαλέσουν συσωρευτική βλάβη στον οργανισμό, ακόμα και αν δε βιοσυγκεντρώνονται. Οι επιπτώσεις των ουσιών αυτών στο μαυροπετρίτη είναι η άμεση θανάτωση ενηλίκων πτηνών και μείωση της αναπαραγωγικής επιτυχίας», τονίζει ο κ. Μπαρμπούτης.
Ειδικά τα οργανοφωσφορικά φυτοφάρμακα, τονίζουν οι ερευνητές, συσσωρεύονται στους ιστούς, επειδή δε διασπώνται και προκαλούν βλάβες στα πουλιά.
Όπως τονίζει ο πρόεδρος της Ορνιθολογικής Εταιρείας κ. Κώστας Παπακωνσταντίνου, το φαινόμενο δηλητηριάσεων πουλιών είναι συχνό, όχι μόνο στα νησιά, αλλά και στην ηπειρωτική Ελλάδα.
«Δεν έχουν γίνει έρευνες, για να διαπιστωθεί εάν το πρόβλημα με τα φυτοφάρμακα είναι μόνο στην Ελλάδα ή για παράδειγμα και στη Μαδαγασκάρη, όπου ξεχειμωνιάζουν οι μαυροπετρίτες. Θα πρέπει σε όλα τα πουλιά, που φτάνουν με προβλήματα σε κέντρα περίθαλψης πουλιών, να γίνονται αναλύσεις», λέει η κ. Μαρία Γανωτή, από το Σύλλογο Προστασίας και Περίθαλψης Άγριας Ζωής, τονίζοντας ότι το πρόβλημα δεν έχει προσεγγιστεί στο βαθμό που θα έπρεπε.
Οι έρευνες των επιστημόνων πάντως ξεκίνησαν μετά το καλοκαίρι του 1999. Τότε πάρα πολλοί μαυροπετρίτες και άλλα αρπακτικά, όπως βραχοκιρκίνεζα και γερακίνες, παρουσίαζαν συμπτώματα δηλητηρίασης.
Οι αναλύσεις ιστών των πουλιών είχαν δείξει ότι περιείχαν το εντομοκτόνο methomyl, που είναι τοξικό για τα πουλιά.

γ. Έρευνα μιλά για ακτοπλοϊκούς ρύπους

Οι ακτοπλοϊκοί ρύποι έρχονται να προστεθούν στα περιβαλλοντικά προβλήματα της Αττικής, που επιζητούν λύση.
Οι περιοχές που κυρίως πλήττονται είναι το λιμάνι του Πειραιά, η Ελευσίνα, αλλά και ολόκληρη η παραλιακή ζώνη της Αττικής, έως τη Βουλιαγμένη.
Τα πλοία διαθέτουν μηχανές εσωτερικής καύσης, οι οποίες είναι εξαιρετικά ρυπογόνες.
Χρησιμοποιούν το πιο εχθρικό προς το περιβάλλον καύσιμο, το λεγόμενο "πετρέλαιο ναυτιλίας".
Για πέντε μήνες το χρόνο κινούνται ακατάπαυστα.
«Έχουν σε λειτουργία τις μηχανές τους, ακόμα και όταν είναι αγκυροβολημένα στο λιμάνι», λέει ο αναπληρωτής καθηγητής στη Σχολή Χημικών Μηχανικών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου κ. Γιάννης Ζιώμας.
Όπως συμπληρώνει, «το 10% των οξειδίων του αζώτου και περίπου το 25% του διοξειδίου του θείου στο νέφος της Αθήνας προέρχονται από τα φουγάρα των καραβιών.
Το ποσοστό αυτό αυξάνεται κατακόρυφα όσο πλησιάζουμε στον Πειραιά, στη Βούλα, στη Γλυφάδα, στο Φάληρο και μειώνεται ανάλογα, όσο απομακρυνόμαστε από αυτές τις γειτονιές».
Τα πλοία αφήνουν πίσω τους και μονοξείδιο του άνθρακα, υδρογονάνθρακες και αιωρούμενα σωματίδια.
Η μακροχρόνια έκθεση των πολιτών σε αυτούς τους ρύπους αποδεδειγμένα επιβαρύνει την υγεία τους.
Το νέφος που παράγεται από τα πλοία», αναφέρει ο κ. Ζιώμας, «μοιάζει πάρα πολύ με το "παλαιό" νέφος της Αθήνας - εκείνο με το σκούρο καφέ χρώμα, που ταλαιπωρούσε τους κατοίκους του Λεκανοπεδίου τη δεκαετία του 1980, τότε που ακόμα δεν είχε αντικατασταθεί ο στόλος των Ι.Χ. από καταλυτικά αυτοκίνητα. Είναι ενδεικτικό ότι το Δεκαπενταύγουστο, όταν η Αθήνα είναι άδεια, καταγράφονται στον Πειραιά υψηλές συγκεντρώσεις διοξειδίου του θείου. Η μηχανή ενός και μόνο πλοίο ισοδυναμεί με πολλές εκατοντάδες, αν όχι και χιλιάδες, Ι.Χ.», λέει.
Οι μετρήσεις των δύο σταθμών του ΥΠΕΧΩΔΕ στην ευρύτερη περιοχή του Πειραιά επιβεβαιώνουν τις εκτιμήσεις των ειδικών.
Σε όλη τη διάρκεια του καλοκαιριού καταγράφονται υψηλές συγκεντρώσεις διοξειδίου του θείου μεταξύ 7 και 8 το πρωί, την ώρα δηλαδή που αναχωρούν, κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, κάθε μέρα, δέκα με δεκαπέντε πλοία.
Όπως αναφέρουν οι επιστήμονες, «όλα τα πλοία έχουν συγκεκριμένη διαδρομή: από το λιμάνι του Πειραιά, ακολουθώντας μια νοητή ευθεία, τουλάχιστον έως τη Βουλιαγμένη. Σε όλο το μήκος της διαδρομής εκπέμπουν ρύπους και ανάλογα με τη διεύθυνση του ανέμου, οι ρύποι κάποιες φορές κατευθύνονται προς την Αθήνα».
Το θέμα δεν αφορά μόνο το Λεκανοπέδιο, αλλά και τα υπόλοιπα πολυσύχναστα λιμάνια της Μεσογείου.
Η αρμόδια Επιτροπή της Ευρωπαϊκής Ένωσης αναζητεί ήδη λύσεις για την αντιμετώπιση του προβλήματος και έχει προτείνει ακόμα και την ανακατασκευή των πλοίων, ώστε να αποκτήσουν και μια δεύτερη δεξαμενή, προκειμένου να χρησιμοποιούν καύσιμο πιο φιλικό προς το περιβάλλον, όταν πλησιάζουν προς τις ακτές.
Ή ακόμα και την αλλαγή των καυσίμων που χρησιμοποιούν τα πλοία.
Και οι δύο λύσεις πάντως βρίσκουν αντίθετους τους ακτοπλόους, αφού το κόστος μετατροπής των δεξαμενών είναι μεγάλο.

δ. Αναπόφευκτες οι πλημμύρες όταν απουσιάζει το χώμα από τη γη

Σύμφωνα με μελέτη του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, τα μπαζωμένα ρέματα και η αλλαγή χρήσης γης στο λεκανοπέδιο –δραστική μείωση δασικών εκτάσεων και κάλυψη εδάφους με αστικές υποδομές (άσφαλτος, τσιμέντο, μπετόν) - έχουν μπλοκάρει τα αντιπλημμυρικά έργα της Πρωτεύουσας.
Όπως επισημαίνει ο διευθυντής του κέντρου εκτίμησης φυσικών κινδύνων και προληπτικού σχεδιασμού του Πολυτεχνείου καθηγητής Γ. Τσακίρης «τα αντιπλημμυρικά έργα για παράδειγμα στο ρέμα του Ποδονίφτη είχαν σχεδιαστεί να αντέχουν συνθήκες βροχόπτωσης που συμβαίνει κάθε 20 χρόνια. Όμως από την αλλαγή χρήσης γης, που έγινε στην περιοχή, και την άναρχη δόμηση, τα αντιπλημμυρικά έργα μπορούν να αντέξουν σε συνθήκες βροχόπτωσης, που συμβαίνει κάθε 13 χρόνια. Συνεπώς είναι πολύ πιο εύκολο να πλημμυρίζει αυτή η τοποθεσία».
Το ρέμα του Ποδονίφτη είναι μία από τις περιοχές όπου σημαίνει συναγερμός σε κάθε δυνατή βροχή.
Η εξήγηση για τις συχνές πλημμύρες που προκαλούνται εκεί δε σχετίζεται όμως με την ποιότητα κατασκευής των αντιπλημμυρικών έργων της περιοχής, αλλά με τα δεδομένα σχεδίασής τους, που πλέον θεωρούνται παρωχημένα.
Ωστόσο, πρόβλημα δεν αντιμετωπίζει μόνο αυτό το μέρος:
Η Αθήνα θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως μια ανοχύρωτη πόλη σε περίπτωση ισχυρής βροχόπτωσης.
Τα περισσότερα αντιπλημμυρικά έργα στην ευρύτερη περιοχή της πρωτεύουσας σχεδιάστηκαν για να αντέχουν ακραία καιρικά φαινόμενα και πλημμύρες, που εμφανίζονται κάθε 50 χρόνια.
Τα δεδομένα όμως με τα οποία κατασκευάστηκαν τα αντιπλημμυρικά έργα ανήκουν πια στο παρελθόν.
Η άναρχη δόμηση και τα παράνομα μπαζώματα διαφοροποίησαν τις καταστάσεις και έτσι πολλές περιοχές της πρωτεύουσας βρίσκονται «στο κόκκινο», αφού μπορεί να πλημμυρίσουν και με βροχές που ξεπερνούν ελαφρώς τα κανονικά επίπεδα.
Όπως δείχνει έρευνα του Κέντρου εκτίμησης φυσικών κινδύνων και προληπτικού σχεδιασμού του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, ο κίνδυνος πλημμυρών σε όλο το Λεκανοπέδιο έχει διπλασιαστεί.
Ο όγκος νερού, που κατεβαίνει από τα ρέματα Πικροδάφνης, Εσχατιάς, τον Κηφισό, τον Ιλισό και τον Ποδονίφτη έχει αυξηθεί έως και 200%.
Μια βροχή 70-80 χιλιοστών, που πριν από πενήντα χρόνια δε θα προκαλούσε καμία ζημιά στην πρωτεύουσα, σήμερα έχει τρεις φορές περισσότερες πιθανότητες να πλημμυρίσει περιοχές της πόλης.
«Δυστυχώς τα περισσότερα αντιπλημμυρικά έργα και οι διευθετήσεις έχουν σχεδιασθεί με μικρότερη παροχετευτικότητα, η οποία έχει περαιτέρω μειωθεί με τις γνωστές παρεμβάσεις, τα μπαζώματα, αλλά και τη μη συντήρηση των ρεμάτων», λέει ο κ. Γ. Τσακίρης, που συμπληρώνει πως «είναι προφανές ότι ο κίνδυνος από τις πλημμύρες έχει μεγαλώσει».
Θύμα της αλλαγής, που έχει συντελεστεί στη χρήση γης, έπεσε πρόσφατα και η συμπρωτεύουσα, εκεί όπου βροχές, που κανονικά δε θα προκαλούσαν παρά μικρά ρυάκια στους δρόμους, προκάλεσαν μεγάλες ζημιές.

ε. Κάθε χρόνο και νωρίτερα η «ημέρα οικολογικού χρέους»

Η «ημέρα οικολογικού χρέους», όπως την έχουν χαρακτηρίσει, είναι το ορόσημο κατά το οποίο η κατανάλωση πόρων υπερβαίνει τη δυνατότητα του πλανήτη να τους αντικαταστήσει.
Και αυτή η ημέρα έρχεται ολοένα και νωρίτερα χρόνο με το χρόνο.
«Το γεγονός ότι αυτή τη χρονιά η ημέρα οικολογικού χρέους έπεσε στις 9 Οκτωβρίου, ενώ υπολείπονται άλλοι τρεις μήνες, από αυτή την ημερομηνία, μέχρι το τέλος του έτους, σημαίνει ότι ζούμε πολύ πιο πέρα από τις δυνατότητες του περιβάλλοντος», λέει το Ίδρυμα Νέας Οικονομίας.
«Αυτό οδηγεί σε εξάντληση των πόρων. Από τις 9 Οκτωβρίου του 2006 μέχρι το τέλος του έτους, η ανθρωπότητα θα έχει οικολογικό έλλειμμα, δηλαδή θα "χρωστάει" στο περιβάλλον», επισημαίνεται στη σχετική ανακοίνωση.
Το Ίδρυμα υπολόγισε τους ρυθμούς κατανάλωσης των φυσικών πόρων, σε σχέση με τη δυνατότητα του πλανήτη να τους αναπληρώνει και κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η ανθρωπότητα άρχισε να «χρωστάει» στο περιβάλλον στις 19 Δεκεμβρίου 1987.
Ύστερα από οκτώ χρόνια αυτή η ημερομηνία μετακινήθηκε σχεδόν ένα μήνα νωρίτερα, στις 21 Νοεμβρίου, και το 2006 πήγε στις 9 Οκτωβρίου - δηλαδή, με τον καιρό καταναλώνουμε ολοένα και περισσότερους φυσικούς πόρους κάθε χρόνο, χωρίς ο πλανήτης να είναι σε θέση να τους αναπληρώσει μέχρι το τέλος της χρονιάς.
«Ζώντας τόσο "χρεωμένοι" στο περιβάλλον, κάνουμε δύο λάθη», λέει ο Άντριου Σιμς, διευθυντής πολιτικής του Ιδρύματος Νέας Οικονομίας.
«Πρώτον, στερούμε από εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο - οι οποίοι δεν έχουν στη διάθεσή τους αρκετή γη, τροφή και πόσιμο νερό - τη δυνατότητα να ικανοποιήσουν τις ανάγκες τους. Και δεύτερον, εκθέτουμε σε κίνδυνο τους μηχανισμούς συντήρησης της ζωής στον πλανήτη μας. Για παράδειγμα, αν αλιεύονται ολοένα και περισσότερα ψάρια χρόνο με το χρόνο, τότε θα λιγοστέψουν τα ψάρια, που θα είναι διαθέσιμα τα επόμενα χρόνια».

στ. Επιστήμονες υπολόγισαν τι - και σε πόσο χρόνο- θα συμβεί αν αύριο εξαφανιστούν οι άνθρωπο από τον πλανήτη

Ο άνθρωπος είναι το κυρίαρχο είδος πάνω στη Γη: μέσα σε μερικές χιλιάδες χρόνια έχει «κατακτήσει» πάνω από το ένα τρίτο του πλανήτη, προκειμένου να μπορέσει να φτιάξει πόλεις, καλλιεργήσιμες εκτάσεις και βοσκότοπους.
Με τους πιο επιεικείς υπολογισμούς, οι άνθρωποι έχουν «σφετεριστεί» το 40% της παραγωγικότητας του πλανήτη, αφήνοντας συχνά πίσω τους ισοπεδωμένες εκτάσεις, αποψιλωμένα δάση, αποξηραμένους υδρότοπους, πυρηνικά απόβλητα, χημική ρύπανση, αλλαγή του κλίματος.
Αν τα 6,5 δισεκατομμύρια ανθρώπων εξαφανιστούν από το πλάνο, όλο το σκηνικό θα αλλάξει σχεδόν αυτομάτως, όπως υποστηρίζουν οι επιστήμονες.
Με πειράματα, προσομοιώσεις και άλλες επιστημονικές μεθόδους, είναι πλέον σε θέση να υπολογίσουν πόσο χρόνο χρειάζεται η Γη για να ανακάμψει.
Όλη η φωτορύπανση - ο τεχνητός φωτισμός ρυπαίνει ποσοστό 85% του ευρωπαϊκού, 62% του αμερικανικού και 98,5% του ιαπωνικού ουρανού - θα εξαφανιστεί αυτομάτως.
Εξίσου σύντομα, οι εκπομπές ρύπων, που προέρχονται από τα οχήματα και τις βιομηχανικές εγκαταστάσεις, θα πέσουν στο μηδέν.
Μέσα σε 24 ή το πολύ 48 ώρες μπλακ άουτ θα συμβούν απανωτά, αφού θα σταματήσει η παροχή καυσίμων στις μονάδες παραγωγής ρεύματος. Έτσι θα σταματήσει και η λειτουργία όλων των συστημάτων που αποτελούν κατασκεύασμα του ανθρώπου.
Μέσα σε μερικές εβδομάδες, τα οξείδια του αζώτου και του θείου και το όζον θα εξαφανιστούν τελείως από την ατμόσφαιρα της Γης.
Ορισμένοι άλλοι ρύποι - όπως η χλωροφθοράνθρακες, οι διοξίνες και το DDT - χρειάζονται περισσότερο χρόνο
Το ίδιο ισχύει και για τα νιτρικά και φωσφορικά άλατα, που προέρχονται κατά κύριο λόγο από τις βιομηχανίες και μολύνουν τα ύδατα.
Όσο για το διοξείδιο του άνθρακα - το βασικότερο υπεύθυνο για το φαινόμενο του θερμοκηπίου - μέσα σε λίγες δεκαετίες θα αρχίσει σταδιακά να απορροφάται από τους ωκεανούς. Αλλά μπορεί να επηρεάζει το κλίμα για 1.000 χρόνια μετά την εξαφάνιση του ανθρώπου.
Με την επίδραση φυσικών φαινόμενων και την έλλειψη συντήρησης, τα κτίρια και οι υποδομές θα καταρρεύσουν μέσα σε λίγες δεκαετίες.
Ένα μικρό «δείγμα» αποτελεί η εγκαταλελειμμένη περιοχή γύρω από το Τσερνόμπιλ που, 20 χρόνια μετά το δυστύχημα στον πυρηνικό αντιδραστήρα, είναι γεμάτη ερείπια.
Πρώτες θα καταρρεύσουν οι ξύλινες κατασκευές, για να ακολουθήσουν τα γυάλινα και τσιμεντένια κατασκευάσματα. Τα ερείπια πάντως αναμένεται να παραμείνουν στη Γη για χιλιάδες χρόνια - όπως διατηρούνται σήμερα τα δείγματα αρχαίων πολιτισμών.
Ο χρόνος ανανέωσης των οικοσυστημάτων, από τη στιγμή που θα εξαφανιστεί ο άνθρωπος, εξαρτάται από ορισμένους παράγοντες, από τους οποίους ένας πολύ βασικός είναι το κλίμα.Για παράδειγμα, τα δάση του βόρειου Καναδά, που έχουν αποψιλωθεί από την ανθρώπινη δραστηριότητα, εκτιμάται ότι μπορούν να αναγεννηθούν σε ποσοστό 80% μέσα σε 50 χρόνια.
Αντίθετα, σε περιοχές όπου τα ενδημικά φυτά αντικαταστάθηκαν από άλλα ίσως χρειαστούν αιώνες.
Αντίστοιχα, πολλά από τα υπό εξαφάνιση σήμερα είδη ζώων θα «ανακάμψουν» με την εξαφάνιση του ανθρώπου, ενώ και οι ωκεανοί, που σήμερα υποφέρουν από την υπεραλίευση, θα γεμίσουν ξανά με ψάρια.
Υπολογίζεται ότι οι πληθυσμοί του μπακαλιάρου και άλλων ψαριών χρειάζονται τουλάχιστον πέντε χρόνια για να επανέλθουν στα φυσιολογικά αριθμητικά τους επίπεδα.
Άλλα είδη όμως - και κυρίως αυτά των οποίων ο γόνος υπεραλιεύεται - ίσως χρειαστούν ακόμη και δεκαετίες.
Χωρίς ανθρώπους, οι περίπου 430 πυρηνικές εγκαταστάσεις, που λειτουργούν σήμερα στον πλανήτη, θα ερημώσουν.
Τα πυρηνικά απόβλητα είναι σήμερα συντηρημένα υπό ειδικές συνθήκες και δε θα επηρεαστούν, αφού τα κοντέινερς, που τα περιέχουν, έχουν σχεδιαστεί, ώστε να αντέχουν για χιλιάδες χρόνια.
Άλλωστε όταν θα καταστραφούν κι αυτά, η ραδιενέργεια από τα επικίνδυνα στοιχεία που εμπεριέχουν (και κυρίως του καισίου-137 και του στροντίου-90) θα έχει μειωθεί κατά 1.000 τουλάχιστον φορές.
Οι ενεργοί αντιδραστήρες ωστόσο δεν είναι το ίδιο ακίνδυνοι: χωρίς ανθρώπους να τους συντηρούν, θα υπερθερμανθούν, απελευθερώνοντας τεράστιες ποσότητες ραδιενέργειας.
Οι επιστήμονες πάντως εκτιμούν ότι οι επιπτώσεις της ραδιενέργειας θα είναι λιγότερο σοβαρές απ' ότι θα περίμενε κάποιος.
Το Τσερνόμπιλ έχει αποδείξει ότι η φύση μπορεί να ανακάμψει, αν δεν εμποδιστεί από την ανθρώπινη παρέμβαση - ήδη στην περιοχή έχουν κάνει την εμφάνισή τους ζώα και φυτά, που κανείς δε φανταζόταν ότι θα μπορούσαν να επιβιώσουν εκεί.
Και αν 100.000 χρόνια μετά την εξαφάνιση του ανθρώπου κάποιοι εξωγήινοι επισκεφθούν τη Γη, θα χρειαστούν πολύ εξειδικευμένο εξοπλισμό, για να ανακαλύψουν τα ίχνη μας: απειροελάχιστα δείγματα από πλαστικό και γυαλί, βαρέα μέταλλα στο ίζημα των ωκεανών, υδρογονάνθρακες στην ατμόσφαιρα και κάποια ίχνη ραδιοκυμάτων, θα υπήρχαν ,ως ένδειξη ότι κάποιοι κάποτε επικοινωνούσαν εξ αποστάσεως.
Μόλις τα χρόνια γίνουν μερικά εκατομμύρια, τίποτα δε θα μαρτυρά την παρουσία του ανθρώπου στη Γη!

ΠΗΓΕΣ

www.iucn.org
Περιοδικό Newsweek
Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κρήτης
Εργαστήριο Τοξικολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κρήτης
Πανεπιστήμιο Αιγαίου
Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων
Ορνιθολογική Εταιρία
Σύλλογος Προστασίας και Περίθαλψης Άγριας Ζωής
Σχολή Χημικών Μηχανικών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου
ΥΠΕΧΩΔΕ
Τα Νέα
Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο – Κέντρο εκτίμησης φυσικών κινδύνων και προληπτικού σχεδιασμού

2006