ΟΙ ΦΑΛΑΙΝΕΣ ΑΠΕΙΛΟΥΝΤΑΙ

Η αφορμή δόθηκε όταν δύο λιποβαρή πλάσματα εμφανίστηκαν στη θαλάσσια περιοχή έξω από το Σαν Ιγκνάσιο του Μεξικού, τον Ιανουάριο του 2007.
Ο Ουίλιαμ Μέγκιλ, καθηγητής του Πανεπιστημίου του Μπαθ, αμέσως τα εντόπισε: «Είναι η Κέιτ Μος και η Τουίγκι», είπε με ένα ξερό χαμόγελο για τις δύο θηλυκές γκρίζες φάλαινες, τις οποίες προσέγγισε με σκάφος.
«Στη μία μπορούσες να δεις τα πλευρά της, ενώ οι σπόνδυλοι της άλλης ξεχώριζαν εκεί όπου έπρεπε να βρίσκονται στρώματα λίπους», πρόσθεσε, σχολιάζοντας ότι μπορεί να πρόκειται για άλλη μια επίπτωση των κλιματικών αλλαγών, αυτήν τη φορά πάνω σε ένα από τα πιο θαυμαστά πλάσματα του πλανήτη μας.
«Αυτές ήταν δύο πεινασμένες φάλαινες, που έχουν περάσει πολλούς μήνες χωρίς να έχουν φάει κάτι. Όταν χάνουν λίπος καταστρέφεται η μόνωσή του σώματός τους, αρχίζουν να κρυώνουν και τελικά πεθαίνουν. Στην ουσία λιμοκτονούν», επεσήμανε.
Το φαινόμενο των αδύνατων φαλαινών παρατηρήθηκε στις αρχές του 2007 στις ακτές του Μεξικού και της Καλιφόρνιας όπου ξεχειμωνιάζουν, γεννώντας και φροντίζοντας τα μικρά τους πριν ξεκινήσουν για το ταξίδι της επιστροφής, 10.000 χιλιόμετρα πίσω, στο Βερίγγειο Πορθμό.
Οι επιστήμονες που μελετούν τις γκρίζες φάλαινες, που έχουν απομείνει στους ωκεανούς, έχουν την ευκαιρία να τις δουν από κοντά μόνο για λίγα δευτερόλεπτα, όταν ανεβαίνουν στην επιφάνεια για αέρα.
Φωτογραφίζουν και καταγράφουν τα πάντα, επιλέγοντας περίεργα ονόματα για τα μεγάλα θηλαστικά, βάσει των χαρακτηριστικών τους.
Αυτές οι δύο ήταν τόσο πεινασμένες, που αμέσως τους έδωσαν τα ονόματα διάσημων αδύνατων γυναικών: Κέιτ Μος και Τουίγκι.
Οι φάλαινες φθάνουν στο Μεξικό προερχόμενες από τον Αρκτικό Ωκεανό, ένα από τα πιο αφιλόξενα μέρη του πλανήτη.
Όμως, καθώς οι πάγοι λειώνουν, κάτι αλλάζει δραματικά στο οικοσύστημα της Αρκτικής, που επηρεάζει σημαντικά την τροφή των φαλαινών.
Ταυτόχρονα, σημειώνεται άλλη μία δραματική αλλαγή.
Αυτήν τη στιγμή η κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής δίνει για εκμετάλλευση μια τεράστια περιοχή στις θάλασσες της Αλάσκας.
Εταιρείες όπως η ΒΡ, η Shell και η Conoco θα αρχίσουν την εξόρυξη πετρελαίου και αερίου εκεί όπου οι γκρίζες φάλαινες έβρισκαν την τροφή τους κάθε καλοκαίρι: στις θαλάσσιες περιοχές Τσούκσι και Μπώφορτ.
Μπορεί οι κλιματικές αλλαγές να προκαλούν ανησυχία, οι Η.Π.Α. όμως ανησυχούν περισσότερο για την πιθανή έλλειψη πετρελαίου.
Ταυτόχρονα, η μείωση των παγετώνων θα κάνει πιο εύκολη τη διέλευση των τάνκερ που θα μεταφέρουν πετρέλαιο.
Παρόμοια πολιτική στην περιοχή αναμένεται να ακολουθήσουν η Ρωσία και ο Καναδάς.
Οι γκρίζες φάλαινες εξαφανίστηκαν από τον Ατλαντικό ύστερα από το εντατικό κυνήγι Βρετανών και Αμερικανών φαλαινοθηρών τον περασμένο αιώνα.
Είχαν σχεδόν εξαφανιστεί και από τον Ειρηνικό, όταν επιβλήθηκε απαγόρευση στο κυνήγι τους.
Σήμερα, οι Ρώσοι φαλαινοθήρες πιάνουν μόνον 140 κάθε χρόνο και ο πληθυσμός τους έχει αυξηθεί, με αποτέλεσμα περίπου 17.000 φάλαινες να μεταναστεύουν κάθε χρόνο μεταξύ Αρκτικού κύκλου και Μεξικού.
Οι ειδικοί ολοένα και περισσότερο αναγνωρίζουν την αξία της συμβολής των παγωμένων υδάτων του Αρκτικού Κύκλου στη διατήρηση ενός υγιούς φυσικού περιβάλλοντος στους ωκεανούς του πλανήτη μας.
Στην Αρκτική, ο πάγος διατηρεί τη χαμηλή θερμοκρασία του νερού και «δροσίζει» τον πλανήτη, αντανακλώντας τις αχτίδες του ηλίου.
Τα φύκια και το φυτοπλαγκτόν, που βρίσκονται στις άκρες των παγετώνων, αποτελούν πολύτιμη τροφή για τις φάλαινες, τις πολικές αρκούδες, τις φώκιες και τους θαλάσσιους ελέφαντες.
Το 2005 κουφάρια από νεογέννητες φώκιες βρέθηκαν στην περιοχή της θάλασσας του Τσούκτσι. Είχαν πεθάνει από ασιτία.
«Διστάζω να είμαι κατηγορηματικός», λέει ο δρ Μέγκιλ, «όμως το καλοκαίρι του 2007 θα μας αποκαλύψει πολλά για το μέλλον του πλανήτη μας».
Βέβαια, χωρίς περαιτέρω έρευνα, ο δρ Μέγκιλ δεν μπορεί να εξάγει κατηγορηματικά συμπεράσματα.
Όμως προειδοποιεί ότι εάν βρεθούν αυτό το καλοκαίρι αποδείξεις πως οι φάλαινες αρχίζουν να πεθαίνουν σε μεγάλους αριθμούς, τότε η υπερ-θέρμανση του πλανήτη σημαίνει ότι επηρεάζει άμεσα και τη ζωή των φαλαινών».
Ωστόσο, η πείνα -συνέπεια του φαινόμενου του θερμοκηπίου- η οποία απειλεί σήμερα την επιβίωση της γκρίζας φάλαινας, αλλά και άλλων ειδών που ζουν στον Αρκτικό Κύκλο, αποτελεί απρόσμενο νέο δεδομένο.
«Το βασικό πρόβλημα- λέει ο καθηγητής Μεγκίλ- είναι ότι δεν μπορούν να βρουν τροφή στον Αρκτικό Κύκλο το καλοκαίρι και έτσι φθάνουν πεινασμένες στο Μεξικό, όμως ούτε κι εκεί μπορούν να βρουν κάτι να φάνε και συνεχίζουν να λιμοκτονούν όταν επιστρέφουν πίσω στις κρύες θάλασσες.»
Η τροφή τους -κυρίως αμφίποδα και πλαγκτόν- έχει εξαφανιστεί κατά περίεργο τρόπο κι έτσι δεν μπορούν να δημιουργήσουν κανένα απόθεμα λίπους όταν ξεκινούν το ταξίδι τους για τις ακτές της Καλιφόρνιας.
«Στη δεκαετία του 1980- λέει η επιστήμονας Σου Μουρ- περιοχή του φυσικού λιμανιού Τσιρικόφ στον Αρκτικό Κύκλο ήταν γεμάτη από γκρίζες φάλαινες. Σήμερα τα πράγματα είναι πολύ διαφορετικά».
Μια θεωρία υποστηρίζει ότι το φαινόμενο του θερμοκηπίου έχει οδηγήσει στη μείωση των πάγων, οι οποίοι είναι απαραίτητοι για την ανάπτυξη των αμφίποδων που τρέφονται με φύκια, με αποτέλεσμα να εξαφανιστεί η τροφή των γκρίζων φαλαινών.

2007